اصطلاح شالازيون از يك كلمه يوناني به معني تورم كوچك گرفته شده است. این عارضه در اثر التهاب مزمن غدد كوچك توليدكننده چربي (غدد ميبومين) كه در پلك‌هاي بالا و پايين قرار دارند به وجود مي‌آيد. این تورم کیستیک، برجستگي كوچكي در زير پوست پلک بوده كه در نتیجه انسداد مجرا و تجمع مواد ترشح شده در این غدد ايجاد مي‌شود (تصاویر 1 و 2). شالازيون معمولاً يك واكنش التهابي در برابر ترشحات چربي به‌دام افتاده مي‌باشد و باكتري در ايجاد آن نقشي ندارد, هرچند ممكن است شالازيون به طور ثانويه دچار عفونت باكتريايي شود.

تورم کیستیک در زير پوست پلک فوقانی در اثر انسداد مجراي خروجي غدد میبومین
تصویر 1 تورم کیستیک در زير پوست پلک فوقانی در اثر انسداد مجراي خروجي غدد میبومین

بلفاريت یا التهاب مزمن پلك‌ها، شايع‌ترين علت قرمزي پلك و شایع‌ترین علت مراجعه به چشم‌پزشك مي‌باشد. 37 درصد از بيماراني كه توسط چشم‌پزشكان ويزيت مي‌شوند به درجاتي از بلفاريت مبتلا می‌باشند. پلك انسان حدود 2 ميلي‌متر ضخامت دارد. بخش بيروني آن ‌توسط پوست و قسمت داخلی آن با یک پرده مخاطي به نام ملتحمه پوشانده شده است. بين اين دو لایه صفحه‌اي شبه غضروفي به نام تارس، عضلات پلك، غدد چربي (غدد ميبومين) و فوليكول‌های مژه قرار دارند (تصویر 1).

آناتومی پلک فوقانی
تصویر 1 آناتومی پلک فوقانی

چشم هم مانند هر بخش دیگری از بدن ممکن است نسبت به برخی عوامل که اغلب نیز بی‌ضرر هستند، حساسیت نشان دهد. به طور مثال گرد و غبار که برای اکثر مردم بی‌ضرر هستند، در بعضی از افراد ممکن است حساسیت زیادی ایجاد کرده و باعث اشک‌ریزش، ترشح موکوسی و خارش ‌شوند. آلرژی در چشم‌ها اغلب ارثی می‌باشد.

آلرژی ممکن است باعث تظاهرات متفاوتی شده که طیفی از علائم از کونژکتیویت آلرژیک خفیف تا آسم شدید را شامل ‌شود. علائم شایع آلرژی عبارتند از: قرمزی، تورم، آبریزش و خارش چشم‌ها، آبریزش بینی و عطسه، سرفه و تنگی نفس، خارش بینی، دهان و گلو و سردرد ناشی از احتقان سینوس‌ها.

مهمترین یافته در این بیماری خارش چشم‌ها می‌باشد. تاری دید، احساس سوزش، تورم پلک و حساسیت به نور نیز ممکن است وجود داشته باشد. همانگونه که ذکر شد آلرژی در چشم‌ها می‌تواند به تنهایی یا همراه با آلرژی بینی و بیماری آلرژی پوستی (اگزما) اتفاق بیافتد (تصویر 1 و 2).

آلرژی در چشم‌ها
تصویر 1 آلرژی در چشم‌ها

ملتحمه یا کونژنکتیوا (conjunctiva) یک غشاء شفاف و نازک می‌باشد که بخش قدامی سفیدچشم و سطح داخلی پلک‌ها را می‌پوشاند (تصویر 1). به التهاب این قسمت، کونژنکتیویت (Conjunctivitis) یا التهاب ملتحمه می‌گویند. كونژنكتيويت می‌تواند به علت عوامل باكتریایی، ویروسی و یا آلرژیک ایجاد شود. گاهی تبخال چشمی نیز با علائم كونژنكتيويت شروع می‎شود.

ملتحمه
تصویر 1 ملتحمه

چشم از نظر ساختاری، یکی از پیچیده‌ترین اعضاي بدن می‌باشد و از نظر ساختمانی، ادامه سیستم عصبی (مغز) محسوب می‎شود. بینایی، وظیفه اصلی این عضو کوچک است و برای این منظور هر یک از اجزای آن باید عملکرد طبیعی داشته باشند.

چشم، همانند یک دوربین عکاسی عمل می‌کند. نور از طریق قرنیه و مردمک وارد چشم شده و مردمک با ایفای نقش دیافراگم در دوربین عکاسی مقدار نور وارد شده به چشم را تنظیم می‌کند. عدسی نیز با متمرکز کردن نور روی شبکیه باعث تشکیل تصویر شده و در نهایت این تصویر توسط عصب بینایی برای درک جزئیات آن به مغز ارسال مي‌شود (تصاویر 1 و 2).

بخش‌های مختلف چشم
تصویر 1، بخش‌های مختلف چشم

چه زمانی شما و فرزندانتان نیاز به معاینه چشم دارید؟

چشم پزشک یا Ophthalmologist، پزشکی است که علاوه بر گذراندن دوره پزشکی عمومی، دوره تخصصی چشم را هم در مدت چهار سال گذرانده است. طی دوره تخصصی در مورد روش‌های تشخیصی و درمانی بیماری¬های چشم، از تعیین شماره عینک و لنز تماسی گرفته تا جراحی‌های مختلف و پیچیده آموزش می‌بیند. برخی چشم‌پزشکان بر اساس علاقه به بخش خاصی از چشم، دوره فلوشیپ را نیز می‌گذرانند و در آن بخش تجربه بیشتری کسب می‌نمایند.