ضایعه عصب بینایی در اثر کم‌خون‌رسانی یا Ischemic optic neuropathy یکی از علل کاهش دید ناگهانی و شدید در سن بالای 50 سال است.

اصولاً Ischemic optic neuropathy از نظر تقسیم‌بندی به دو فرم قدامی و خلفی تقسیم می‎شود. در نوع قدامی(NAION) تورم سر عصب وجود دارد، ولی در فرم خلفی، طبق تعریف تورم سر عصب دیده نمی‎شود و تورم عصب بیشتر در قسمت‌های پشتی عصب وجود دارد.

همانگونه که ذکر شد شایع‌ترین نوع آسیب عصب در سن بالای 50 سال NAION می‌باشد. در هر سال بین 2 تا 10 نفر از هر 1000000 نفر به این بیماری مبتلا می¬شوند. همراهی این بیماری با اختلالات خواب (sleep apnea syndrome) نشان داده شده است، به شکلی که در برخی گزارشات تا 70% مبتلایان به NAION اختلال آپنه خواب داشته‌اند. یکی دیگر از عوامل خطر ابتلا به NAION مصرف بعضی از داروها می‌باشد به‌خصوص داروهایی که باعث کاهش فشار خون می¬شوند مانند sildenafile یا ویاگرا که برای تقویت قوای جنسی در آقایان استفاده می‎شود.

یکی از مهمترین همراهی‌های این بیماری شلوغی سر عصب یا سر عصب کوچک است. در اکثر این بیماران اندازه سر عصب نسبت به افراد عادی کوچکتر است که می¬تواند این قسمت از عصب را مستعد آسیب¬های ناشی از اختلال خون رسانی کند.

افراد مبتلا معمولاً دیدشان ظرف چند ساعت تا چند روز کاهش پیدا می‌کند و عموماً افت دید زمان صبح، هنگامی که از خواب بیدار می‌شوند اتفاق می¬افتد.

در معاینه سر عصب تورم و پرخونی دیده می‎شود (تصویر 1).

معمولاً این تورم و پر خونی بعد از 8 هفته کاملاً از بین می¬رود و به دنبال آن بخش قابل توجهی از رشته¬های عصبی هم از بین می¬روند؛ سر عصب به دلیل از دست دادن رشته¬های عصبی و عروق خونی کم رنگتر می‎شود که به آن اصطلاحاً آتروفی سر عصب گفته می‎شود (تصویر 2).

افراد مبتلا به بیماری¬هایی مانند دیابت، فشار خون بالا وچربی بالا، بیشتر از افراد سالم مستعد ابتلا به NAION خواهند بود.

معمولاً پیشرفت این بیماری بعد از چندهفته متوقف گردیده و حدود 40 درصد این بیماران ممکن است دیدشان به شکل قابل توجهی بهتر شود، ولی عموماً بعد از 6 ماه دیگر بهبود کارکرد بینایی اتفاق نمی¬افتد. تا 15% از موارد چشم مقابل هم می¬تواند درگیر شود. درگیری چشم مقابل در افراد جوان و مبتلا به دیابت شایع¬تر است.

یکی از بیماری¬هایی که تظاهرات مشابه NAION دارد آرتیت تمپورال نام دارد که در صورت عدم درمان در اکثر موارد چشم مقابل را هم درگیر می‌کند؛ برای رد این بیماری چشم پزشکان آزمایش خون درخواست می‌کنند و در صورت مثبت بودن، بلافاصله درمان شروع می‎شود.

تا کنون درمان‌های بسیاری برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار گرفته است ولی هیچ‌کدام به صورت موثر در درمان بیماری کمک‌کننده نبوده است. برخی از این داروها عبارتند از: قرص آسپرین، استروئید و عمل جراحی، ولی تا کنون هیچکدام نقش موثری در درمان بیماری نداشته‌اند.