کاتاراکت يا آب مروارید به كدر شدن عدسی چشم گفته مى‌شود. وقتی ما به چیزی نگاه می‌کنیم نور از مردمک چشم عبور کرده و توسط عدسی بر روی شبکیه چشم (لایه حساس به نور در پشت چشم) متمرکز می‎شود. عدسى تا سن چهل سالگی (سن شروع پیر چشمی) با تغيير شكل خود مثل دوربين اتوماتيك عمل كرده و توانايى ديدن اجسام دور و نزديك را فراهم می‌نماید. به منظور تمرکز مناسب نور بر روی شبکیه چشم، عدسی باید شفاف و انعطاف پذير باشد.

عدسى عمدتاً از آب و پروتئين ساخته شده است. با افزايش سن و تغيير تركيب عدسى، پروتئين‌ها در بعضى نقاط عدسى تجمع یافته و باعث كدورت عدسى می‌شوند. کدورت عدسی یک پدیده طبیعی و وابسته به سن بوده که بعد از چهل سالگی در تمامی افراد اتفاق می‌افتد. چشم پزشکان وقتی از واژه کاتاراکت استفاده می‌کنند که این کدورت‌ها باعث کاهش بینایی فرد شده باشد. آب مروارید یکی از شایع‌ترین دلایل كاهش دید است. هیچ دارو یا قطره‌ای برای درمان آب مروارید وجود ندارد و تنها راه برطرف كردن آن جراحی می‌باشد. بر اساس برخی مطالعات می‌توان با مصرف ویتامین C، E و افزایش مصرف انواع خاصی از سبزیجات مانند بروکلی و اسفناج از ایجاد و پیشرفت کاتاراکت جلوگیری کرد. در یک مطالعه مصرف اسفناج پخته شده دو بار در هفته، نقش محافظت کننده در برابر ایجاد و پیشرفت کاتاراکت داشته است. ژنتیک نقش مؤثری در ایجاد کاتاراکت دارد. تقریبا نیمی از موارد کاتاراکت ارثی می‌باشند.

 

علائم کاتاراکت

کاتاراکت وابسته به سن به‌تدریج پدیدار می‎شود. به همین علت در مراحل اولیه ایجاد کاتاراکت ممکن است فرد متوجه آن نشود. کاهش آرام حدت بینایی به خصوص برای رانندگی در شب می‌تواند بسیار خطرناک بوده و باعث تصادفات جاده ای گردد. از همین روی به همه افراد توصیه می‎شود بعد از سن چهل‌سالگی به صورت دوره‌ای و منظم به چشم پزشک مراجعه نمایند. این موضوع به‌خصوص در افرادی که به رانندگی و خلبانی اشتغال دارند اهمیت ویژه‌ای دارد.

تاری دید و کم‌نور شدن و یا کاهش درخشندگی و کیفیت رنگ اشیاء می‌تواند نشانگر ابتلا به کاتاراکت در یک یا هر دو چشم باشد. دید همراه با آب مروارید را مى‌توان به دیدن اشیاء از پشت پنجره کثیف تشبيه كرد (تصویر 1).

شبیه‌سازی دید چشم مبتلا به آب مروارید (راست)
تصویر 1، شبیه‌سازی دید چشم مبتلا به آب مروارید (راست)

علائم پیشرفت کاتاراکت

با پیشرفت کاتاراکت ممکن است فرد علائم زیر را تجربه نماید:

  • دید كدر و تاری بدون درد
  • دشوارى دید در شب یا نور کم
  • حساسیت به نورهاى مستقيم و خيره‌كننده
  • دیدن هاله در اطراف چراغ‌ها
  • کم‌رنگ یا زردتر ديده شدن رنگ‌ها
  • احتیاج بیشتر به نور در حین مطالعه
  • تعویض مداوم عینک یا لنز
  • دوبینی تك چشمى

تشخیص و درمان به موقع آب مروارید، برای بازگرداندن ديد ضروری است. پس از تشخیص کاتاراکت برای کنترل تغییرات، چشم‌ها باید به صورت دوره‌ای توسط چشم‌پزشک ویزیت شوند. اگر آب مروارید تأثير زيادى روى فعالیت‌های روزانه نداشته باشد، نیازی به اقدام درمانی نیست. در بعضی موارد، تعویض عینک ممكن است به بهبود دید کمک نماید.

علت کاتاراکت

عدسی به مرور زمان و با رشد خود لایه‌های جديدى در سطح خود توليد کرده و ضخیم می‎شود. پروتئین‌های عدسی ممکن است روی هم جمع شده و در نقاطی از آن كدورت ایجاد می‌نماید. این کدورت مانع ورود نور به چشم می‎شود. کاهش دید به دنبال ایجاد این کدورت‌ها را، کاتاراکت یا آب مروارید می‌نامند.

مهمترین عامل در ایجاد کاتاراکت، عامل ژنتیک بوده که متاسفانه قابل تغییر و اصلاح نمی‌باشد. علل دیگر ایجاد کاتاراکت، اگر چه شیوع کمتری دارند ولی به این دلیل که قابل تغییر هستند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. اشعه ماورای بنفش نور خورشید، مسئول ده درصد از موارد کاتاراکت می‌باشد که می‌توان با آموزش افراد در استفاده از عینک‌های آفتابی و کلاه نقاب‌دار تا حد زیادی نقش آن را کم‌رنگ نمود. عینک‌های آفتابی موجود به طور متوسط حدود 80% از اشعه ماورای بنفش نور خورشید و کلاه نقاب‌دار تا حدود 40%. آن را کاهش می‌دهد.

یکی دیگر از علل ایجاد و پیشرفت کاتاراکت که در همه مطالعات به نقش آن اشاره شده است کشیدن سیگار است. ترک سیگار از اقدامات اساسی بوده که به همه مبتلایان به مراحل اولیه کاتاراکت پیشنهاد می‎شود.

سایر علل کمتر شایع ایجاد کاتاراکت عبارتند از: مصرف داروهایی مانند کورتون (به شکل قطره، خوراکی و تزریقی)، اشعه مادون قرمز، آسیب‌های شیمیایی چشم، بیماری‌های التهابی داخل چشمی و برخی بیماری¬های مادرزادی.

به غیر از كاتاراكت وابسته به سن، انواع ديگری نيز وجود دارد كه عبارتند از:

کاتاراکت مادرزادی

این نوع از آب مروارید در کودکی رخ مى‌دهد، می‌تواند ارثی باشد یا به دنبال عفونت‌هاى دوره باردارى و يا در زمينه بيمارى‌هاى متابوليك ايجاد شود. در بعضی موارد هم بدون دلیل واضحی رخ می‌دهد. کاتاراکت مادرزادی نسبتا شایع بوده و در یک کودک از هر 2000 کودک متولد شده دیده می‎شود. اگرچه تمام انواع این کاتاراکت نیاز به درمان ندارند ولی تمامی مبتلایان باید توسط چشم‌پزشک معاینه شوند.

اين نوع از كاتاراكت ممكن است شديد بوده به طورى كه مردمك نوزاد به طور کامل سفيد شود (لکوکوریا) و يا ممكن است خفيف باشد كه تنها با معاينه چشم پزشكى قابل تشخيص است.(تصویر 2)

کاتاراکت کپسول خلفی بعد از مصرف کورتون
تصویر 3، کاتاراکت کپسول خلفی بعد از مصرف کورتون

کاتاراکت‌های ضربه‌اى

این نوع کاتاراکت به دنبال آسیب چشم در يك ضربه شديد ايجاد مى‌شود. کاتاراکت‌های ضربه اى ممکن است به صورت ناگهانی و بلافاصله بعد از ضربه بوجود بیایند یا چندین ماه یا سال بعد از آسيب اوليه پدیدار شوند (تصویر 4).

کاتاراکت ضربه‌ای که ماه‌ها بعد از ضربه چشمی ایجاد شده و معمولاً شبیه گلبرگ گیاهان می‌باشد.
تصویر 4، کاتاراکت ضربه‌ای که ماه‌ها بعد از ضربه چشمی ایجاد شده و معمولاً شبیه گلبرگ گیاهان می‌باشد.

چه کسانی در خطر کاتاراکت هستند؟

آب مروارید بعنوان بخشی از روند پیری ايجاد شده و همه افراد در خطر این بیماری هستند. در سن 75 سالگی، حدود 70 درصد مردم دچار آب مروارید می‌باشند. با افزایش سن انعطاف و شفافیت عدسی چشم کاهش یافته و ضخامت آن افزایش می‌یابد. سپس قسمت¬هایی از عدسی با جمع شدن پروتئین¬هاى نامناسب كدر می‎شود (تصویر 15-5).

تغییر رنگ عدس از حالت کاملا شفاف (چپ) تا کدورت شدید (راست)
تصویر 5، تغییر رنگ عدس از حالت کاملا شفاف (چپ) تا کدورت شدید (راست)

عوامل خطر کاتاراکت

این عوامل خطر، ابتلا به آب مروارید را افزایش می‌دهند:

  • افزایش سن
  • دیابت
  • سابقه خانوادگی ابتلا به کاتاراکت
  • قرار گرفتن طولانى در معرض نور خورشید
  • کشیدن سیگار
  • چاقی
  • التهاب یا صدمه پیشین چشم
  • استفاده طولانی‌مدت از داروهای استروئیدی (مخصوصاً استفاده از استروئیدهای خوراکی و استنشاقی بطور همزمان)

تشخیص کاتاراکت

تنها راه تشخیص قطعی آب مروارید، معاينه عدسى بعد از متسع كردن مردمك است. چشم‌پزشک با نگاه کردن به عدسی چشم می‌تواند علائم آب مروارید را تشخیص دهد (تصاویر 6 و 7).

تشخیص کاتاراکت بعد از اتساع مردمك
تصویر 6، تشخیص کاتاراکت بعد از اتساع مردمك
در مراحل پیشرفته آب مروارید، مردمک کاملا سفید و شبیه مروارید می‎شود.
تصویر 7، در مراحل پیشرفته آب مروارید، مردمک کاملا سفید و شبیه مروارید می‎شود.

معاینه با اسليت لمپ

چشم‌پزشک با معاینه توسط اسلیت‌لمپ (میکروسکوپ مخصوص)، قرنیه، عنبیه، عدسی، فاصله بین عدسی و قرنیه را با دقت و بزرگنمایی مشاهده کرده و قسمت¬های غیر عادی را تشخیص می‌دهد (تصویر 8).

معاينه عدسى با اسليت لمپ
تصویر 8، معاينه عدسى با اسليت لمپ

تعيين حدت بینایی

این آزمایش قدرت بينايى شما را تشخیص می‌دهد. هر چشم بطور جداگانه با دیدن حروف در اندازه‌های مختلف در فاصله ٤ يا ٦ مترى معاینه می‎شود. حدت بینایی یک بیان ناکامل از شاخص کارکرد بینایی است که برای هر فرد بر اساس نیازهای شغلی و اجتماعی، متفاوت است. به عنوان مثال یک حدت بینایی که برای فرد هشتاد ساله خانه‌دار طبیعی است ممکن است برای یک فرد 60 ساله که از نظر اجتماعی فعال است مشکل ساز باشد.

معاینه شبکیه

وقتی مردمک‌هاى چشم شما متسع می‌شوند، پزشک بهتر می‌تواند پشت چشم‌تان را مشاهده نماید. بوسیله اسليت لامپ و یا وسیله‌ای به نام افتالموسكوپ، پزشک آب مروارید چشم شما را بررسى مى‌كند (تصویر 9). او همچنین بدنبال نشانه‌هایی از گلوكوم و دیگر مشکلات احتمالى در شبکیه و اعصاب بینایی، چشم‌ها را مورد بررسی قرار خواهد داد.

معاینه شبکیه با عدسی و منبع نوری (راست)، نمای شبکیه مشاهده شده (چپ).
تصویر 9،معاینه شبکیه با عدسی و منبع نوری (راست)، نمای شبکیه مشاهده شده (چپ).

هنگامی که من مبتلا به آب مروارید تشخیص داده شوم، چه باید بکنم؟

  • سرعت پيشرفت آب مرواريد در افراد مختلف متفاوت است، حتى در دو چشم يك فرد نيز مى تواند به صورت غير قرينه پيشرفت كند، بنابراين تخمين زمان مناسب عمل نيازمند معاينات دوره‌اى است.
  • اگر سن شما بیشتر از 65 سال است هر سال و اگر جوان‌تر هستید هر 2 سال به چشم‌پزشک مراجعه کنید.
  • با زدن عینک دودی یا استفاده از کلاه‌های نقاب‌دار که نور‌های فرابنفش را از شما دور می‌کنند، از چشمتان محافظت کنید.
  • اگر سیگار می کشید، آن را ترک کنید چون کشیدن سیگار خطر بروز آب مروارید را افزایش می‌دهد.
  • در حین مطالعه یا کارهای دیگر از نورهای بیشتر و روشن‌تر استفاده کنید. عینک نیز می‌تواند مفید باشد.
  • رانندگی در شب را محدود کنید چون هاله‌هاى اطراف چراغ‌ها و نورهاى خيره‌كننده برايتان مشكل ساز خواهد بود.
  • مراقب دیگر مشکلات سلامتی مخصوصاً دیابت باشید.
  • برای اصلاح دید خود از عینک یا لنز استفاده کنید.
  • زمانی که انجام فعالیت‌های روزمره مشکل شد، برای انجام عمل جراحی اقدام کنید.
  • برای گرفتن یک تصمیم درست و آگاهانه در مورد عمل جراحی آب مروارید، آماده سازی قبل و بعد از آن، فواید و پیچیدگی‌های آن، هزینه و دیگر اطلاعات مهم، حتماً با چشم پزشک خود مشورت کنید.
  • از قطره‌های چشم یا دیگر درمان‌ها که ادعای برطرف كردن آب مروارید را دارند دوری شود. هیچ راه درمانی بوسیله قطره چشم برای کاتاراکت ثابت نشده است. تنها راه درمان آن عمل جراحی می‌باشد.

هنگامی که من مبتلا به آب مروارید تشخیص داده شوم، چه باید بکنم؟

درمان کاتاراکت

به جز در موارد نادر، زمان انجام عمل جراحی توسط بیمار تعیین می‎شود. همانگونه که ذکر شد حدی از کاهش بینایی به دنبال کاتاراکت که برای یک نفر قابل قبول است، ممکن است برای فرد دیگر مشکل‌زا باشد. چشم پزشک با ارایه توضیحات و آگاه کردن بیمار از وضعیت چشمی و درمانی وی، ایشان را در گرفتن تصممیم مناسب یاری می‌کند.

اگر دید شما فقط کمی تار است، تغییر در نسخه عینک شما مى‌تواند كمك‌كننده باشد. اما اگر بعد از تعویض عینک¬تان، هنوز قادر به مشاهده کامل و واضح اطراف نباشید، باید اقدام به عمل جراحی کاتاراکت نمایید. مهمترین عامل برای تصمیم‌گیری جهت انجام کاتاراکت، تمایل بیمار برای بهبود کارکرد بینایی است.

عمل جراحی کاتاراکت

با عمل جراحی کاتاراکت، عدسی كدر چشم شما با یک لنز مصنوعی جا‌به‌جا می‎شود که به این لنز، لنز داخل‌چشمی می‌گویند. پزشک شما در مورد عمل جراحی، مراقبت‌های قبل و بعد از آن، فواید و پیچیدگی‌ها، هزینه و دیگر موارد مهم با شما صحبت خواهد کرد. این عمل جراحی معمولاً به صورت سرپایی و بدون نیاز به بستری شدن در بیمارستان انجام می‌گردد.

آزمایشات قبل از عمل جراحی آب مروارید

قبل از عمل، طول چشم شما بوسیله دستگاهی به نام A– اسکن و انحنای قرنیه چشم توسط وسیله‌ای به نام کراتومتر اندازه‌گیری می‎شود. این اندازه‌گیری به پزشک شما کمک می‌کند تا عدسی مناسب را برای کاشت در چشم شما انتخاب کند. همچنین با شما در مورد عدسی‌های مختلفی که برایتان مناسب هستند صحبت خواهد شد.

اگر شما قبلاً عمل لیزیک یا دیگر اعمال اصلاح دید انجام داده‌اید، هنوز می‌توانید عمل جراحی آب مروارید را انجام دهید. عمل جراحی انکساری سابق می‌تواند انتخاب لنز داخل چشمى مناسب را کمی مشکل كند. در حین برنامه‌ریزی برای عمل جراحی، پزشک خود را از عمل جراحی قبلی و نسخه‌ها و مدارک قبل از عمل مطلع سازید. این اطلاعات به پزشک شما کمک می‌کند تا لنز داخل چشمی شما را به درستی انتخاب کند.

داروها و عمل جراحی آب مروارید

اگر شما عمل جراحی آب مروارید در پیش دارید، به چشم‌پزشکتان در مورد همه داروها و مکمل‌های غذایی که استفاده می‌کنید اطلاع دهید. اگر براى مشكلات پروستات تحت درمان با داروهای آلفا‌بلاکر مثل پرازوسين يا تامسولوسين هستيد به پزشک خود اطلاع دهید. این نوع داروها ممکن است مانع اتساع مردمک چشم شما در حین عمل جراحى شود که این امر ممكن است موجب ايجاد مشكلات و عوارض جراحى شود. اگر جراح شما بداند که شما این داروها را استفاده کرده‌اید، روش مورد نیاز برای درمان شما را به راحتی انتخاب خواهد کرد.

در صورتى كه تحت درمان داروهاى ضد انعقاد مثل آسپيرين يا وارفارين هستيد فراموش نكنيد كه چشم پزشكتان را در مورد استفاده از اين داروها مطلع سازيد.

با توجه به اینکه در اتاق عمل برای شما از داروهای آرام‌بخش، خواب‌آور و بیهوشی استفاده می‎شود و همچنین با توجه به وجود ماده لاتکس در اکثر دستکش‌های جراحی، سابقه هر گونه حساسیت دارویی را به پزشک خود اطلاع دهید.

روند عمل جراحی آب مروارید

معمول‌ترین روش برای درمان کاتاراکت فيکوامولسیفیکاسيون نام دارد. در این روش یک برش کوچک در کنار قرنیه ايجاد شده و چشم‌پزشک یک دستگاه کوچک با فرکانس بالای اولتراسوند را از اين برش كوچك وارد چشم کرده و به كمك آن عدسی كدر را خرد و تخلیه می‌کند.

ایده خارج کردن آب مروارید به کمک اولتراسوند در فيکوامولسیفیکاسيون یک پیشرفت شگفت‌انگیز در چشم‌پزشکی می‌باشد که برای اولین بار توسط چارلز کلمن در سال 1967 و بر اساس قلم مخصوص دندان‌پزشکان ساخته شد. قبل از استفاده از فيکوامولسیفیکاسيون جراحان برای خارج کردن کاتاراکت یک برش بزرگ روی قرنیه میدادند و برای بستن زخم از چندین بخیه استفاده می‌کردند. یکی از عوامل کوچکتر شدن برش‌های جراحی، بهبود کیفیت لنزهای مصنوعی است که می‌توان آنها را از یک برش 3 میلیمتری داخل چشم قرار داد (تصاویر 10 و 11 و 12).

قلم مخصوص و وسیله کمکی برای خارج کردن کاتاراکت
تصویر10، قلم مخصوص و وسیله کمکی برای خارج کردن کاتاراکت
عمل جراحی کاتاراکت زیر میکروسکوپ
تصویر 11، عمل جراحی کاتاراکت زیر میکروسکوپ
لنزهای مصنوعی داخل چشمی از جنس پلاستیک
تصویر 12، لنزهای مصنوعی داخل چشمی از جنس پلاستیک.

لنز داخل چشمی، تبدیل به قسمتی ثابت از چشم شما می‎شود. در بیشتر موارد، لنز داخل چشمی در پشت عنبیه (قسمت رنگی چشم) قرار داده می‎شود که لنز اتاق خلفی نامیده می‎شود. بعضی اوقات لنز داخل چشمى باید در جلوی عنبیه قرار گیرد كه لنز قدامی نامیده می‎شود. وقتی لنز در جای خود قرار گرفت جراح برش را می‌بندد. ممکن است بخیه نیز مورد استفاده قرار بگیرد. بعد از عمل جراحی، چشم پزشک شما معمولاً یک محافظ بر روی چشم شما قرار می‌دهد.

مراقبت‌هاى بعد از جراحى كاتاراكت

شما زمان کوتاهی را در بخش مراقبت‌هاى سرپایی، قبل از رفتن به خانه صرف خواهید کرد. توجه داشته باشید که در راه برگشت رانندگی نکنید. بعد از عمل جراحی، برای بهبود سریع‌تر از قطره‌هاى چشمی که پزشکتان تجویز می‌کند استفاده کنید. همچنین لازم است با استفاده از محافظ در زمان خواب و عینک‌های آفتابی در نور زیاد، از چشم خود محافظت کنید. توجه داشته باشید که چشمتان را نمالید.

 

طى هفته اول بعد از عمل، باید از فعالیت‌های شدید از قبیل ورزش، بلند کردن اشیاء سنگین، سجده كردن و خم شدن خودداری کنید. ورود آب، گرد و خاک یا چیزهای دیگر به چشم ممكن است باعث عفونت شود. ممکن است چند روز اول بعد از عمل، دید تار داشته باشید كه به تدريج بهتر مى‌شود. اگر درد یا كاهش دید دارید، با چشم پزشکتان تماس بگیرید.

 

خطرات و پیچیدگی‌های عمل جراحی کاتاراکت

هر عمل جراحی، خطراتی در بر دارد. خطرات و پیچیدگی‌های عمل جراحی کاتاراکت عبارتند از:

  • عفونت
  • التهاب‌های بعد از عمل
  • خونریزی داخل چشمی
  • افزایش فشار داخل چشم
  • تورم شبکیه چشم
  • تورم قرنیه
  • پارگى شبکیه
  • از دست دادن دید (‌نسبى یا کامل)

در بعضی موارد، كپسول نگهدارنده عدسی در عرض چند ماه یا چند سال بعد از جراحى آب مروارید، كدر مى شود. این پدیده آب مروارید ثانویه يا كدورت كپسول نامیده می‎شود. اگر این اتفاق بیفتد و دید شما را تار کند، چشم پزشکتان بوسیله لیزر در مرکز کپسول كدر شكافى ایجاد کرده و کمک می‌کند تا نور مجددا به خوبی به چشمتان نفوذ کند. این روش که کپسولوتومی خلفی نامیده می‎شود، كمتر از ٥ دقیقه وقت برده و در مطب قابل انجام است.

بیشتر افرادی که از عینک‌های مطالعه یا دو کانونی برای دید نزدیک استفاده می‌کنند، بعد از عمل نیز به این عینک‌ها نیاز خواهند داشت و در بعضی موارد برای فاصله دور نیز نياز به عينك خواهد بود. اگر یک لنز چند کانونی یا تطابقی جايگزين عدسى كدر شما شود، ممکن است وابستگی‌تان به عینک کم شود یا از بین برود.

كاشت لنز داخل چشمی با جراحی کاتاراکت

قبل از این که لنز‌های داخل‌چشمی اختراع شوند، افراد باید عینک‌های بسیار ضخیم یا لنز‌هاى تماسى را برای دید بهتر بعد از عمل جراحی مورد استفاده قرار می‌دادند. امروزه انواع مختلفی از لنزهاى داخل چشمى وجود دارند که به افراد در بهبود دیدشان کمک می‌کنند. با پزشک خود در مورد انتخاب بهترين لنز بنا به نیاز خود مشورت کنید.

لنز‌های داخل چشمی چگونه عمل می‌کند؟

لنز‌های داخل چشمی مانند عدسی چشمتان، نوری که از طریق قرنیه و مردمک وارد شده را روى پرده شبكيه متمرکز می‌کنند. بیشتر لنز‌های داخل‌چشمی از جنس مواد قابل انعطاف با اندازه حدود یک سوم اندازه یک سکه ساخته می‌شوند (تصویر 13). مثل شيشه‌هاى عینک طبی، لنز‌های داخل چشمی شماره‌اى دارند كه برای اصلاح دید شما مناسب می‌باشد.

لنز‌های داخل‌چشمی از جنس پلاستیک قابل انعطاف و به اندازه یک سوم اندازه یک سکه
تصویر 13، لنز‌های داخل‌چشمی از جنس پلاستیک قابل انعطاف و به اندازه یک سوم اندازه یک سکه.

انتخاب کدام لنز داخل چشمی برای شما مناسب است؟

قبل از عمل جراحی چشمان شما به منظور تعیين شماره لنز داخل‌چشمی اندازه‌گیری می‎شود. شما و پزشکتان در مورد انتخاب لنز داخل چشمی مناسب بسته به ترجيح شما در استفاده از عینک مطالعه بحث خواهید كرد.

  • لنز داخل‌چشمی در دید شما موثر بوده و نیاز شما به استفاده از عینک را کاهش می‌دهد. در بعضی موارد ممکن است استفاده از عینک لازم باشد.
  • اگر شما آستیگماتیسم داشته باشید، پزشکتان در مورد لنز‌های داخل چشمی توريك و موارد مورد نیاز با شما صحبت خواهد کرد.

انواع لنزهاى داخل چشمی

لنزهای مونوفوکال یا تک‌کانونی

این نوع از لنزها چندین دهه است که به صورت رایج مورد استفاده قرار می‌گیرند.

  • لنز‌های مونوفوکال‌ برای فراهم آوردن دید خوب در فاصله نزدیک، متوسط يا دور ساخته شده‌اند.
  • بیشتر افرادی که لنز‌های مونوفوکال‌ها را انتخاب می‌کنند، لنز داخل چشمى را برای فاصله دور و عینک مطالعه را برای فاصله نزدیک انتخاب می‌کنند. از سوی دیگر فردی که لنز داخل‌چشمى برای اصلاح دید نزدیک دارد، براى مطالعه نياز به عينك نخواهد داشت ولى براى دید بهتر اشیاء دور نياز به عینک دارند.
  • بعضی از افرادی که مونوفوکال‌ها را انتخاب می‌کنند، تصمیم می‌گیرند لنز داخل چشمى را در یک چشم برای فاصله دور و در چشم دیگر برای فاصله نزدیک قرار دهند که این عمل "مونوویژن" نامیده می‎شود. مغز اطلاعات را از هر دو چشم ترکیب کرده و مطابقت می‌دهد. این عمل معمولاً نیاز به استفاده از عینک را کاهش می‌دهد. همچنین برای افرادی که بطور مداوم از کامپیوتر استفاده می‌کنند نیز مفید می‌باشد.
  • افرادی كه تمايل به انتخاب مونوویژن دارند مى‌توانند اين حالت را قبل از عمل توسط لنز تماسى تجربه كنند تا مطمئن شوند توانايى تطبيق با اين شرايط را دارند. کسانی که نیاز به دید دقيق و ظريف دارند ممکن است مونوویژن را تحمل نكنند.

عدسی‌های تطابقی و چند‌کانونی

لنزهای چندکانونی نوع جدیدتری از لنزهاى داخل چشمى بوده که نیاز به عینک یا لنز مطالعه را کاهش داده و یا از بین می‌برد (تصویر 14).

انواع لنزهاى تطابقی (چپ) و چند کانونی (سه لنز سمت راست) موجود در بازار
تصویر 14، انواع لنزهاى تطابقی (چپ) و چند کانونی (سه لنز سمت راست) موجود در بازار
  • در نوع چندکانونی، چندین منطقه یا حلقه در لنز داخل‌چشمى طراحی می‌شوند. بسته به جایی از لنز که نور ورودی از طریق آن متمرکز می‎شود، فرد قادر به دیدن اجسام در فاصله دور و یا نزدیک می‎شود.
  • طراحى لنزهای تطابقی به ماهیچه‌های داخل چشم اجازه می‌دهد تا لنز داخل‌چشمى به سمت جلو و عقب حرکت داده و تمرکز را مانند عدسی‌های طبیعی بر روی اشیاء دور و نزدیک قرار دهد.

توانايى انجام فعالیت‌هایی مانند مطالعه در افراد مختلف با اين لنزها متفاوت است. بطور کلی بهترین عملكرد بينايى زمانى به دست مى‌آيد كه عدسی تطابقی یا چند کانونی در هر دو چشم كاشته شده باشد. 6 تا 12 هفته طول می‌کشد تا بعد از عمل جراحی در چشم دوم، مغز خود را براى بهبود دید وفق دهد.

ملاحظات مربوط به لنزهاى داخل چشمى تطابقی یا چند‌کانونی

  • برای بیشتر افراد، این نوع لنزهاى داخل چشمى نیاز به عینک یا لنز را کاهش می‌دهد ولی از بین نمی‌برد. بعنوان مثال فرد می‌تواند بدون عینک بخواند ولی کلمات به وضوح کمتری دیده می‌شوند.
  • تطابق هر فرد با لنزهاى داخل چشمى بستگی به اندازه مردمک و دیگر عوامل سلامت چشم دارد. افراد مبتلا به آستیگماتیسم می‌توانند در مورد لنزهاى داخل‌چشمى و درمان‌های مربوطه با پزشک خود مشورت کنند.
  • عوارض جانبی مثل پخش نور، هاله‌های دور نور یا کاهش وضوح دید ممکن است پیش بیاید (مخصوصاً در نور کم یا معمولی).
  • افرادی که در طول شب رانندگی می‌کنند یا برای انجام کارهای نزدیک نیاز به ديد دقيق دارند، ممکن است بیشتر از لنزهاى داخل چشمى مونوفوکال رضایت داشته باشند، در واقع در لنزهای تک کانونی کیفیت وحدت دید دور بهتر از انواع چند کانونی است.

لنزهاى داخل‌چشمى توريك برای آستیگماتیسم

یک نوع لنز داخل‌چشمى مونوفوکال با هدف اصلاح آستیگماتیسم می‌باشد. آستیگماتیسم دید دور و نزدیک را کج یا تار می‌سازد. با وجود آستیگماتیسم، قرنیه گرد و منظم نیست و مثل یک تخم مرغ دو شعاع انحناى متفاوت دارد.

  • افراد مبتلا به آستیگماتیسم شدید معمولاً از لنزهاى داخل‌چشمى توريك رضایت دارند.
  • افرادی که می خواهند نیاز به عینک را کاهش دهند، ممکن است روش درمانی برش لیمبوس را انتخاب کنند که در حین انجام عمل کاتاراکت انجام می‌گردد. این برش‌های کوچک به شکل قرنیه اجازه می‌دهند تا گرد و متقارن شود.

لنزهاى داخل چشمى حفاظتی در مقابل اشعه فرابنفش

اين لنزهاى داخل چشمى داراى فیلترهایی برای محافظت شبکیه در برابر اشعه فرابنفش و دیگر اشعه¬های مخرب مى‌باشند.

ملاحظات مهم دیگر در مورد لنزهاى داخل چشمى

در بعضی از موارد، بعد از عمل جراحی کاتاراکت ممکن است به اصلاحات بیشتری برای داشتن دید بهتر نیاز شود. ممکن است چشم‌پزشک عمل جراحی دیگری را برای تعویض لنز داخل چشمى با لنز دیگر، کاشت لنز داخل چشمى اضافی یا ايجاد برش لیمبوس در قرنیه پیشنهاد كند. در بعضى موارد احتمال پیشنهاد اعمال دیگر مثل لیزيك نیز وجود دارد.